Cc bi tiểu luận về Phật gio của Lệ Thần Trần Trọng Kim

Nho giáo, o giáo và Pht giáo là ba cái ngun gc vn hóa ca dân tc Vit nam ta t xa. Nho giáo dy ta bit cách x k tip vt, khin ta bit ng n cho phi o làm ngi. o giáo ly o làm ch t c v tr và dy ta nên ly thanh tnh vô vi ni yên lng. Pht giáo dy ta bit cuc i là kh não, a ta i vào con ng gii thoát, ra ngoài cuc o hóa iên o mà vào ch Nit-bàn yên vui.

Ba hc thuyt y thành ra ba tôn giáo, ngi ta thng gi là Tam giáo, u có nh hng rt sâu v ng tin tng và s hành vi trong cuc sinh hot ca ta ngày xa. n nay cuc i thay i, ngi ta theo khuynh hng vt cht, coi r nhng iu o lý nhân ngha. ó cng là s di i bin hóa trong cuc i.

i là bin hóa không có gì là thng nh. Mi mt cuc bin hóa li ging mt mt xích trong cái dây xích, ri cái n tip giáp cái kia, thành cái dây dài không bit âu là cùng tn. S bin hóa tun hoàn y, k thc ra không có gì là chun ích nht nh, chng qua là nó theo thi mà luân chuyn. Cái trc ta cho là tt, thì bây gi ta cho là xu; cái bây gi ta cho là hay, sau này ngi ta li cho là d. D d, hay hay vô thng vô nh, thành ra nh cái trò qu thut làm cho ngi ta mê hoc.