KỂ ChuyỆn

Vào th h ca tôi, nht là noi cái x thuc da Nam k, mà vit duc ting m, tht là mt vic khá him. Trong s khá him ny, s ln nh cha anh d du, nhu ông bn già ông H; s nh hon nh gp thun cnh mà t hc, nhu anh bn quá c Phan Van Hùm. Sanh trong mt gia dình nông dân nghèo, chng nh cha anh d du, ln lên, mc du bn tôi, anh Phan Van Hùm, khuyn khích và chu khó nan n dy không công cho tôi vit van, tôi li lui bing. Th mà tôi cung duc xem là có chân trong làng van. Vic tuy l, song có nguyên nhân ca nó. Bi vì tôi hc làm van t thu bé tí hon, moi trong kÿ c, có th nói ngay t lúc bit nghe, bit hiu mà nói chua rành.
Giáo su dy van chuong cho tôi là ch tôi, ngày ngày u o my ln d ru cho tôi ng; là my ngui chèo ghe boi xung trong rch, dêm dêm di dáp nhau bng nhng câu hát, bài ca; là tía tôi, mt nông dân nghiêm ngh, doan trang nhung tài nói tiu lâm tôi chua gp ai an dt ni, là my chú "Hu" theo ghe bu dem cái ging l l ca dàng ngoài vào; là công gt, công dp, khi ngh trua dãi ln nhau mt vài chu trào phúng; là công th làm vic cho ch dt tôi; và khi tôi bit dc, là tho, tung, truyn. Nhng giáo su y to cho tôi có mt sc thái riêng bit. Anh Hùm khuyên tôi hc làm van, d có th "làm van hào". Tôi không cn cái danh d van hào, bi tôi mn tic cái bn sc nông dân ca tôi. c tiu thuyt hay ca các nuc, tôi rt hiu tiu thuyt, mà ch bám vào li van "k chuyn". Triu Son thung phê bình tôi: "Óc tung tung anh phong phú lm. Anh mà rán lên, vit tiu thuyt duc, thì nuc Vit Nam có th dm anh là mt Dostoievsky hay mt Tolstoi" Tôi không dáp. Tôi nhung danh d làm Dostoievsky, làm Tolstoi li cho ngui khác. Tôi ch mun "k chuyn" cho hoang dung, cho hóm hnh cho trào phúng và cho quê mùa, nhu nhng giáo su van chuong ca tôi mà thôi. Con nhà tram anh th phit