Lược sử Phật gio

Edward Conze qu tht dã làm duc diu tung nhu không th làm duc là gii thiu tng quát v lch s phát trin ca Pht giáo bng mt cách ngn gn nht có th duc, mà vn thâu tóm duc dy d nhng gì cn thit. Mc dù bn thân là mt Pht t, Conze vn luôn gi duc khong cách khách quan cn thit khi trình bày các vn d v lch s Pht giáo. Hon th na, ngay khi d cp dn các b phái khác nhau, ông cung không bao gi d cho ngòi bút ca mình nghiêng v theo nhng khuynh hung tu tung mà mình dã chn. Và dây chính là yu t dã to duc s tin cy cn thit cho mt tác phm có tính cách s hc nhu th này. Conze cung to duc cho tp sách ca mình mt cu trúc rt cht ch. Mc dù vi nhng s kin khá dày dc din ra trong hon 2.500 nam mà ch vi không dy 150 trang sách Anh ng, ông dã không làm cho ngui dc phi choáng ngp bi s dn nén ca chúng. Bng mt s liên kt khéo léo, ông dã trình bày tt c theo mt cách khái quát nht mà vn bao hàm duc nhng chi tit ct lõi cn thit nht. Trong mt chng mc nào dó, tôi có cm giác liên tung ngh thut trình bày ca ông nhu nhng nét chm phá dc dáo ca mt nhà danh ha thy mc. Nhung lch s phát trin ca mt tôn giáo, nht là khi tôn giáo y là Pht giáo, không th ch bao gm nhng s kin, mà diu cn thit và thm chí còn quan trng hon na chính là các khuynh hung tu tung vi s hình thành và phát trin ca chúng. Và vic trình bày ngn gn nhng vn d vô cùng phc tp, da dng, dôi khi rt tru tung này tht không d dàng chút nào. Ngui vit nu không nm vng tt c mi vn d và tuân theo mt phuong pháp trình bày ht sc khoa hc, thì chc chn s không tránh duc s lc li trong khu rng tu tung dy bí n ca Pht giáo. Conze dã làm duc diu khó làm, và thm chí còn làm rt tt, khi ông gii thiu hu nhu tt c nhng khuynh hung tu tung ln khác nhau trong Pht giáo, và nê