Mi trapasis pordegon de Transilvanio

Mi trovas en tiu ci libro mian plezuron legi fluan Esperanton, krome de kaj pri popolo, kiu - eble ankau instigite de siaj apartaj historiaj spertoj kaj sia relativa lingva izoliteco - havas grandajn meritojn pri Esperanto. La esprimo de nacia nostalgio je perdita mondo post politika humiligo estas sentoj bedaurinde ne malofte kauzitaj en la homaro. Mi povas kompreni - kaj kunsenti - por hungaro la dolore-gojan rekonon, en nehungara teksto, de tradicia hungara urbonomo, kiujn la kruela politiko forvisis el la mondomapo - ekz-e la hungara Nagyvárad [nógvarot]. Tiaj sentoj, bone kompreneblaj, en kelkaj kazoj estas politike misuzataj, kio povis ankau konduki al grandaj katastrofoj. Aperigi ilin en Esperanto, eble signifas dece komprenigi ilin al aliaj homoj, ekz-e al la "venkintoj", samtempe kun la signalo de la universaleco de nia lingvo, kiu tendence superas ilin. Legante tiun ci libron, mi audas en gi kasitan mesagon: eblas fari ion por eviti la naciajn malfelicojn per kontribuado al starigo de justa monda socio kaj per disvastigo kaj universaligo de nia universala lingvo. (Vilhelmo Lutermano)