Wandelingen Door Nederland

Noord-Holland, met tekeningen en wandelkaarten. Craandijk, de dominee die van wandelen hield, deed verslag van zijn tochten in de serie Wandelingen door Nederland (1875-1888).

Craandijk wandelt in het Gooi, dat pas na 1874, door een spoorlijn, meer toegankelijk werd voor "den kleinen burger," en niet alleen voor "de meer begunstigden." Craandijk bezoekt Baarn (in Utrecht!) en geeft een gedetailleerde geschiedenis van paleis Soestdijk. Hij vertelt over de "Amsterdamsche waterwegen naar zee", en beschijft de ontstaansgeschiedenis van het Noord-Hollands (1824) en het Noordzeekanaal (1876), al eigenhandig door koning Willem I op de kaart getekend, dwars door "Holland op zijn smalst." Interessante kijkjes in dit autoloze tijdperk - reizen van Amsterdam naar Den Helder duurde zelfs met de stoomboot zes uur, een tocht "vol onuitsprekelijke verveling." Sommige dingen echter veranderen nooit: ook toen al krioelde het "des Zondags vooral, van gansche zwermen lustige wandelaars."

Jacobus Craandijk (1834-1912) was predikant, leraar, schrijver en tekenaar. Hij was oprichter van een wandelgenootschap en deed verslag van zijn omzwervingen in de serie Wandelingen door Nederland (1875-1888). Craandijk stamde uit een oude Amsterdamse familie. De Craandijken behoorden tot de welvarende burgerij. De familie woonde 's winters in en 's zomers buiten de stad. De jonge Craandijk groeide op "deels als een wel opgevoed stedeling, deels als een vrij buitenkind." Van deze "in vrijheid gesleten jeugd," heeft Craandijk diens zin voor "buiten" opgedaan, die hem levenslang heeft gekenmerkt.