Wandelingen Door Nederland

Gelderland I, met tekeningen en wandelkaarten. Craandijk, de dominee die van wandelen hield, deed verslag van zijn tochten in de serie Wandelingen door Nederland (1875-1888). De werken van Craandijk leveren een schat aan informatie over het Nederland en haar geschiedenis van eind 19e eeuw. De toon is vriendelijk en kundig. Beschrijvingen van dorpen en landschappen zijn doorvlochten met historische wetenswaardigheden. De taal is uiteraard 19e eeuws, enigszins statig, niet terugdeinzend voor zegswijzen zoals "de grootvorst van Europa's stroomen" (de Rijn), en "Met indrukwekkende majesteit verrijst het prachtige geboomte der laan uit de vlakte." Craandijk wandelt over prachtige landgoederen in de buurt van Arnhem, over landweggetjes van de Achterhoek en vindt dat de Veluwe 'eischt, dat men er iets voor over hebbe, om haar te leeren kennen'.

Jacobus Craandijk (1834-1912) was predikant, leraar, schrijver en tekenaar. Hij was oprichter van een wandelgenootschap en deed verslag van zijn omzwervingen in de serie Wandelingen door Nederland (1875-1888). Craandijk stamde uit een oude Amsterdamse familie. De Craandijken behoorden tot de welvarende burgerij. De familie woonde 's winters in en 's zomers buiten de stad. De jonge Craandijk groeide op "deels als een wel opgevoed stedeling, deels als een vrij buitenkind." Van deze "in vrijheid gesleten jeugd," heeft Craandijk diens zin voor "buiten" opgedaan, die hem levenslang heeft gekenmerkt.