Cc tng phi Đạo Phật

o Pht t khi c Pht T lp giáo n nay, ã hn hai ngàn nm trm nm, vn vn là mt o duy nht. Song hoàn cnh xã hi và con ngi khp trên hoàn cu là khác nhau. Vì trên ng i, nhân loi tin hóa không ging nhau. K thông minh sáng sut, ngi mê mui ti tm; k thong dong nhàn nhã, ngi vng bn nhc nhn; k ã tng hc lý xem kinh, ngi va mi nghe vn tm sách; có k mi hc mà thông, li có ngi hc sut i vn dt…

Bi th cho nên các bc hin thánh u tùy phng tin mà th, cu ngi. Chính c Pht t t thu xa cng ã làm nh vy. Tùy thun ni nhng ngi n nghe trong pháp hi, ngài thuyt dy giáo pháp phù hp. Hoc ging rng lý l, hoc dn chuyn tích xa, hoc bày ra gii lut. Có khi nói xa, có lúc nói gn, có khi ch thng, có lúc dùng n d... Ngài dùng cách nh th, ct yu cng ch là mun giúp cho chúng sanh t hiu chân lý. Vi hàng t xut thân quí tc nhng dc lòng tinh tn, ngài dy theo mt cách. Vi bc vua quan còn tham m li danh, ngài li dy theo mt cách khác. Vi hàng thng gia rng lòng b thí, ngài dy theo mt cách. Vi k trung tín thành tâm, ngài li dy theo mt cách khác hn na. Cách s dng ngôn ng ca ngài bin hóa rt tuyt diu, phi thng. Trong kinh vn thng nói có n tám vn bn ngàn pháp môn, cng không ngoài ý này.

Sau khi c Pht nhp Nit-bàn, các v i t mi ghi chép li nhng li thuyt dy ca ngài thành ba tng kinh in. ó là tng Kinh, tng Lut và tng Lun. Trong ó có các mc thuyt dy cao thp, nhanh chm khác nhau. Nói khái quát trong ba tng y, mi tng u có phn ch ích riêng bit, mà dung hp vi nhau cùng nhm n vic giúp ngi tu hành mau t n ch gii thoát kh não. Tng Kinh giúp ngi hiu rõ nhng lý l, quy lut trong cuc sng, mà quan trng, nn tng hn ht là lý nhân qu, nhân duyên; t nhng câu kinh rt n s gin lc, cho n nhng b kinh s rt cao siêu, thâm áo cng u có . Tng Lut giúp ngi kim ch t thân, xa iu ác, gn iu thin,...